Budowa i zasada działania dwumasowego koła zamachowego

Aktualnie w większości samochodów z silnikami diesla zastosowane jest sprzęgło współpracujące z dwumasowym kołem zamachowym. Głównym powodem wybrania tego rozwiązania technologicznego jest potrzeba przekazywania coraz większego momentu obrotowego.


Budowa koła dwumasowego

Układy ze sztywnym kołem zamachowym okazały się nie wystarczająco wydajne, ponieważ w nich rolę tłumików drgań pełniły sprężyny w tarczy sprzęgła. Przy ciągle wzrastającym momencie obrotowym, nie mogły one sprostać już swojemu zadaniu. Konstrukcja koła dwumasowego, mimo wizualnego podobieństwa do zwykłego koła zamachowego, jest dosyć skomplikowana. W jego skład wchodzą dwie masy: pierwotna i wtórna. Pierwotna strona przymocowana jest do wału korbowego i posiada wieniec zębaty, współpracujący z rozrusznikiem. Do strony pierwotnej, przy pomocy łożysk osiowych i promieniowych, zamocowana jest strona wtórna. Wewnątrz, pomiędzy dwoma masami, znajduje się tłumik drgań skrętnych, który składa się z wydajnych sprężyn i talerzy sprężynujących. Pochłania on wszelkie wibracje wytworzone przez silnik. W kole dwumasowym obie masy mogą obracać się względem siebie nawet o 80o.

Zadanie koła dwumasowego

Rolą dwumasowego koła zamachowego jest poprawa i upłynnienie pracy silnika i układu napędowego, podczas szybkiego wzrostu momentu obrotowego. Zapobiega wibracjom przenoszonym na nadwozie samochodu podczas pracy silnika na niskich obrotach. Niweluje również szarpnięcia podczas załączania sprzęgła. Bardzo ważnym powodem stosowania w pojazdach z dużym momentem obrotowym jest potrzeba ochrony i wydłużenia żywotności skrzyni biegów i jej podzespołów (np. łożysk i synchronizatorów).

Działanie koła dwumasowego polega na dwóch fazach. Pierwsza z nich polega na działaniu miękkich sprężyn w tłumiku drgań – wpływają one na płynną pracę podczas uruchamiania i wyłączania silnika. Druga polega na działaniu twardych sprężyn, które zmniejszają drgania skrętne w czasie jazdy w szerokim zakresie obrotów.

Na co zwrócić uwagę?

Z uwagi na dosyć skomplikowaną budowę koła dwumasowego, jest ono narażone na awarie. Najczęściej wynikają one z nieprawidłowego użytkowania oraz złego stylu jazdy. Aby zapobiegać przedwczesnemu zużyciu sprzęgła z kołem dwumasowym, powinno się podczas zmiany biegów zawsze wciskać pedał sprzęgła do końca. Warto też przy okazji sprawdzić czy dywanik podłogowy nie utrudnia jego pełnego wciśnięcia. Pedał sprzęgła należy puszczać delikatnie i łagodnie dodawać gazu w momencie jazdy na „półsprzęgle”. Bardzo ważne jest też to, aby unikać jazdy na półsprzęgle. Często kierowca nieświadomie trzyma nogę na pedale sprzęgła w czasie jazdy i lekko go uciska. Wtedy kierowca niechcący przyczynia się do przedwczesnego zużycia sprzęgła. Zaleca się zdjąć nogę z pedału niezwłocznie po ruszeniu lub po zmianie biegu.

Negatywny wpływ na żywotność koła dwumasowego ma również jazda na wysokich biegach bez ich odpowiedniego redukowania, w zależności od prędkości jazdy. Podczas przyspieszania z niskich obrotów na wysokich biegach koło dwumasowe zmuszane jest tłumienia ekstremalnych obciążeń i drgań, co przyczynia się do jego szybszego zużycia. Można tego uniknąć, poprzez odpowiednią redukcję biegów na niższy dostosowaną do prędkości jazdy.

Okres sprawnej eksploatacji sprzęgła przewidziany jest z reguły na około 200 – 300 tysięcy km., jednak jest to w dużej mierze uzależnione od sposobu użytkowania przez kierowcę.