Geometria kół to termin, z którym każdy użytkownik samochodu na pewno już kiedyś się zetknął. Niestety, w świadomości dużej części kierowców wciąż funkcjonuje jednak wyłącznie jako zasłyszane gdzieś pojęcie, za którym nie skrywa się nic konkretnego.
Ignorowanie kwestii tak ważnej jak właściwe ustawienie kół jest sporym błędem. Dlaczego? Odpowiedzi udzielamy w poniższym artykule.
Najważniejsze parametry geometrii kół
Aby właściwie podejść do omówienia tego zagadnienia, warto w pierwszej kolejności zwizualizować sobie ustawienie kół w klasycznym pojeździe osobowym. Najważniejsze czynniki w tym wypadku stanowią: zbieżność kół obecnych w ramach poszczególnych osi oraz kąt ich pochylenia względem samego podłoża. Dodatkowo na ostateczną regulację podwozia ma także wpływ to, pod jakim kątem pochylona jest oś sworznia zwrotnicy oraz ile wynosi kąt jej wyprzedzenia.
Omówmy zatem pokrótce każdy ze wspomnianych parametrów, zaczynając od kwestii kluczowej dla optymalnej jazdy samochodem, tj. od zbieżności kół. W najprostszym tłumaczeniu zbieżność ta odnosi się do ułożenia względem siebie kół znajdujących się na jednej osi. Jeśli nachylają się one do siebie, występuje zbieżność dodatnia, w przeciwnym wypadku zbieżność określa się mianem ujemnej.
Następnym z istotnych czynników geometrii kół jest ich kąt nachylenia w stosunku do podłoża. Aby wyznaczyć taki parametr, należałoby stanąć na wprost (w przypadku kół przednich) samochodu i zmierzyć kąt pomiędzy podłożem, a przebiegającą w pionie średnicą koła. W tym przypadku mamy do czynienia z ujemnym kątem pochylenia, jeśli koło przechyla się w stronę samochodu oraz z dodatnim, gdy odchyla się na zewnątrz. Koła znajdujące się na sztywnej osi tylnej regulowane są zwykle tak, aby ów kąt wynosił dokładnie 0 stopni, natomiast przednie posiadają najczęściej niewielkie odchylenie do wewnątrz pojazdu.
Kolejnym z wymienionych wcześniej parametrów jest pochylenie sworznia zwrotnicy, czyli kąt, który - patrząc na samochód od tyłu lub od frontu - występuje między pionową średnicą koła a linią wyznaczoną przez sworzeń zwrotnicy. Jeśli sworzeń jest kulisty, wówczas - aby wyliczyć kąt - należy zmierzyć linię przeprowadzoną przez jego oś obrotu w momencie skręcania. W ten sposób otrzymany parametr określany jest jako promień zataczania –dodatni, jeśli obie wyznaczone wcześniej linie przecinają się poniżej powierzchni podłoża oraz ujemny, gdy dzieje się tak powyżej.
Ostatni ze wspomnianych, istotnych dla właściwej geometrii kół czynników również dotyczy osi sworznia zwrotnicy, a konkretnej jej kąta wyprzedzania. Aby wyznaczyć ów kąt, należy stanąć bokiem do pojazdu, a następnie zmierzyć nachylenie występujące pomiędzy prostą przeprowadzoną wzdłuż osi sworznia zwrotnicy a pionową średnicą koła. Kąt wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy jest dodatni, kiedy punkt przecięcia obu tych linii wyprzedza miejsce, w którym opona styka się z podłożem - wówczas mowa o wyprzedzeniu. W przeciwnej sytuacji mamy do czynienia z kątem ujemnym, określanym jako opóźnienie.
Na czym polega regulacja geometrii podwozia i jakie koszty się z nią wiążą?
Profesjonalne ustawienie wspomnianych wcześniej parametrów może kosztować nawet do kilku tysięcy złotych. Tak wysokie ceny tej usługi dotyczą jednak, na szczęście, tylko nowych modeli samochodów i to wyłącznie w sytuacji, gdy ich zawieszenie oraz napęd cechują się dużym stopniem skomplikowania. W większości przypadków koszt całej usługi zamyka się w przedziale 50-200 zł, zależnie od konkretnego modelu auta.
Za co te pieniądze? Przede wszystkim oczywiście za wiedzę, jaką posiada pracownik warsztatu. Przy odpowiednim sprzęcie oraz kwalifikacjach cała procedura jest dosyć prosta i ogranicza się przeważnie do wyregulowania parametrów takich jak długość drążków zbieżności i drążków kierowniczych oraz do poluzowania lub dokręcenia śrub przytwierdzających wahacz.
Zanim jednak to nastąpi, mechanik powinien sprawdzić stan 3 kluczowych dla geometrii kół części samochodu. Są to mianowicie: drążki kierownicze wraz z końcówkami oraz silentblocki i sworznie wahacza. Konieczność ewentualnej wymiany tych elementów może wynieść kolejno 100-300 zł za pierwszy z nich, ok. 200 zł za drugi oraz średnio 70 zł za pojedynczy sworzeń wahacza.
Dlaczego należy dbać o właściwą geometrię kół w samochodzie?
Negatywnych konsekwencji wynikających z zaniedbania tej kwestii może być bardzo wiele. Skupiając się jednak wyłącznie na tych najpowszechniej występujących – z pominięciem kwestii tak oczywistych jak ryzyko wystąpienia licznych awarii samochodu – wymienić należy przede wszystkim:
• ściąganie samochodu jadącego po prostej drodze na jedną ze stron, czego przyczyną jest zwykle zaburzony kąt, pod jakim pochylone są koła w stosunku do jezdni,
• trudności związane z prowadzeniem pojazdu, który to reaguje z opóźnieniem na obracanie kierownicy oraz gwałtownie zmienia jej położenie w przypadku najechania na większe nierówności,
• piszczenie opon oraz zwiększony stopień ich eksploatacji,
• znacząco zwiększone ryzyko wpadnięcia w poślizg, nawet przy ostrożnej jeździe.
Jak więc łatwo wydedukować na podstawie wyżej wymienionych czynników, od optymalnie wyregulowanej geometrii podwozia zależy nie tylko ogólny stan naszego pojazdu, ale przede wszystkim zdrowie i życie kierowcy oraz pasażerów. Wykonując raz w roku przegląd ustawienia kół, wpływamy zatem bezpośrednio zarówno na zwiększenie samego komfortu, jak i bezpieczeństwa jazdy.